Σε πρόσφατη δήλωση του (Δεκέμβριος 2022), ο ΠΟΥ εξηγεί τους λόγους για τους οποίους η γονεϊκή αποξένωση αφαιρέθηκε από το ευρετήριο όρων της κατηγορίας με τίτλο “Προβλήματα στην Σχέση Φροντιστή και Παιδιού” της Διεθνούς Στατιστικής Ταξινόμησης Νοσημάτων και Συναφών Προβλημάτων Υγείας (ICD), παρά τις επίμονες προσπάθειες των υποστηρικτών της αντιεπιστημονικής θεωρίας της “γονεϊκής αποξένωσης” να συμπεριληφθεί ως όρος.
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, η γονεϊκή αποξένωση είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται κυρίως σε δικαστικές διαφορές για την επιμέλεια και δεν αποτελεί όρο που σχετίζεται με υπηρεσίες ή καταστάσεις υγείας. Λαμβάνοντας υπόψη την πληθώρα σχολίων και ερωτημάτων σε ό,τι αφορά την κατάχρηση του όρου γονεϊκή αποξένωση, αφενός με στόχο την υπονόμευση της αξιοπιστίας ενός γονέα που καταγγέλλει κακοποίηση, αφετέρου με στόχο την ποινικοποίηση αυτής της συμπεριφοράς, ο ΠΟΥ, αφού εξέτασε διεξοδικά όλο το υλικό που του παρασχέθηκε, αποφάσισε να μην συμπεριλάβει τον όρο γονεϊκή αποξένωση και τους συναφείς με αυτόν όρους στο ICD-11.
Ακολουθεί η σχετική δήλωση:
Τι είναι το ICD;
Η Διεθνής Στατιστική Ταξινόμηση Νοσημάτων και Συναφών Προβλημάτων Υγείας (ICD) εξυπηρετεί την καταγραφή και ενημέρωση για θέματα υγείας και για καταστάσεις που σχετίζονται με την υγεία, σε παγκόσμιο επίπεδο. Το ICD διασφαλίζει τη διαλειτουργικότητα των ψηφιακών δεδομένων υγείας και τη συγκρισιμότητά τους. Στο ICD συμπεριλαμβάνονται ασθένειες, διαταραχές, προβλήματα υγείας και πολλά περισσότερα. Προκειμένου να συμπεριληφθεί μια συγκεκριμένη κατηγορία στο ICD, αυτή θα πρέπει να παρουσιάζει κάποια χρησιμότητα για τους σκοπούς του ICD και, φυσικά, να υπάρχουν στοιχεία που αποδεικνύουν την ύπαρξη της ως κατάσταση υγείας.
Γονεϊκή αποξένωση
Ο σκοπός του ICD-11 είναι να παρέχει μια διεθνώς τυποποιημένη ταξινόμηση διαγνώσεων υγείας, να καταγράφει περιστατικά που αφορούν την υγεία και την επαφή με την υγειονομική περίθαλψη για στατιστικούς λόγους. Το κεφάλαιο 24 με τίτλο “Παράγοντες που επηρεάζουν την κατάσταση της υγείας ή την επαφή με τις υπηρεσίες υγείας” προβλέπει την καταγραφή περιστάσεων ή προβλημάτων που επηρεάζουν την κατάσταση της υγείας ενός ατόμου, αλλά δεν αποτελούν τα ίδια ασθένεια ή τραυματισμό. Το κεφάλαιο αυτό περιλαμβάνει την κατηγορία με τίτλο “Προβλήματα στην Σχέση Φροντιστή και Παιδιού”.
Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του ICD-11, αποφασίστηκε να μην συμπεριληφθούν η έννοια και η ορολογία της “γονεϊκής αποξένωσης” στην ταξινόμηση, επειδή αυτή δεν αποτελεί όρο που σχετίζεται με την υγειονομική περίθαλψη. Ο όρος χρησιμοποιείται κυρίως σε νομικό πλαίσιο, σε δικαστικές διαφορές για την επιμέλεια σε περιπτώσεις διαζυγίων ή άλλου τύπου λύσης συντροφικών σχέσεων.
Η ευρύτερη κατηγορία με τίτλο “Προβλήματα στην Σχέση Φροντιστή και Παιδιού” θεωρήθηκε ότι καλύπτει επαρκώς τις πτυχές του φαινομένου αυτού που θα μπορούσαν να αποτελέσουν το επίκεντρο των υπηρεσιών υγείας.
Πρόσφατα υποβλήθηκαν και εγκρίθηκαν, αρχικά, προτάσεις για τη συμπερίληψη του όρου “γονεϊκή αποξένωση” ως όρου ευρετηρίου για την κατηγορία με τίτλο “Προβλήματα στην Σχέση Φροντιστή και Παιδιού”. Ως αποτέλεσμα του σχετικού διαδικτυακού σχολιασμού που ακολούθησε την αρχική έγκριση, η Ιατρική και Επιστημονική Συμβουλευτική Επιτροπή του ΠΟΥ-ΦΙΚ έσπευσε να διευκρινίσει ότι η συμπερίληψη ενός όρου για σκοπούς αναζήτησης δεν σημαίνει αυτομάτως ότι ο ΠΟΥ εγκρίνει αυτόν τον όρο και την χρήση του. Μετά την εν λόγω διευκρίνιση, οι σχολιασμοί και τα ερωτήματα παρέμειναν αμείωτα σε ό,τι αφορά την κατάχρηση του όρου αφενός με στόχο την υπονόμευση της αξιοπιστίας ενός γονέα που καταγγέλλει κακοποίηση και ως εκ τούτου αρνείται την επικοινωνία, αφετέρου με στόχο την ποινικοποίηση αυτής της συμπεριφοράς.
Ανασκόπηση
Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, ο ΠΟΥ εξέτασε διεξοδικά όλο το υλικό που του παρασχέθηκε και θεωρεί ότι:
- Η γονεϊκή αποξένωση είναι ένα ζήτημα που αφορά συγκεκριμένα δικαστικά πλαίσια.
- Η συμπερίληψη του όρου στο ICD-11 δεν συμβάλλει στις στατιστικές υγείας.
- Δεν υπάρχουν τεκμηριωμένες παρεμβάσεις υγειονομικής περίθαλψης ειδικά για τη γονεϊκή αποξένωση.
Σε περιπτώσεις κατά τις οποίες ένα άτομο που χαρακτηρίζεται με αυτόν τον όρο προσέρχεται για υγειονομική περίθαλψη, υπάρχει άλλο περιεχόμενο του ICD-11 που είναι επαρκές για την καθοδήγηση της κωδικοποίησης. Οι χρήστες μπορούν να ταξινομήσουν τις περιπτώσεις στην κατηγορία με τίτλο “Προβλήματα στην Σχέση Φροντιστή και Παιδιού”.
Ως εκ τούτου, ο όρος του ευρετηρίου “γονεϊκή αποξένωση” και οι συναφείς με αυτόν όροι έχουν αφαιρεθεί.